Breda University neemt voortouw in AI-training: Ethiek staat voorop
Breda, donderdag, 28 november 2024.
In aanloop naar de verplichte AI Act van februari 2025 lanceert Breda University of Applied Sciences een baanbrekend initiatief. De onderwijsinstelling ontwikkelde eigen trainingsmodules waarin niet alleen technische AI-kennis, maar juist ook ethische vraagstukken centraal staan. Oscar Bastiaens benadrukt het belang van deze tweeledige aanpak, waarbij specifiek aandacht uitgaat naar uitdagingen rondom bias, autonomie en klimaatimpact. Deze holistische benadering moet ervoor zorgen dat zowel medewerkers als studenten niet alleen begrijpen hoe AI werkt, maar ook bewust worden van de maatschappelijke impact. Een verfrissende aanpak die verder kijkt dan alleen de technische kant van artificial intelligence.
AI in Moderne Bibliotheken: Een Revolutie in Informatiebeheer
De integratie van AI in moderne bibliotheken heeft de manier waarop informatie wordt beheerd en toegankelijk wordt gemaakt, drastisch veranderd. AI-gedreven zoeksystemen, zoals semantische zoekmachines, maken gebruik van natuurlijke taalverwerking om gebruikers te helpen de meest relevante informatie te vinden. Dit betekent dat bezoekers van bibliotheken niet langer afhankelijk zijn van exacte trefwoorden, maar complexe vragen kunnen stellen en toch nauwkeurige resultaten ontvangen. Bovendien helpen AI-gebaseerde persoonlijke aanbevelingen lezers nieuwe boeken te ontdekken op basis van hun leesgeschiedenis en voorkeuren[1].
De Rol van Digitale Assistenten in Bibliotheken
Digitale assistenten, vaak aangedreven door AI, zijn steeds meer een standaardfunctie in bibliotheken. Deze assistenten kunnen eenvoudige vragen beantwoorden, boeken reserveren en zelfs gebruikers begeleiden bij het navigeren door digitale collecties. Dit maakt het voor bezoekers gemakkelijker om snel toegang te krijgen tot de informatie die ze nodig hebben, zonder te hoeven wachten op persoonlijke hulp van bibliotheekmedewerkers. Deze automatisering verhoogt de efficiëntie en biedt personeel de mogelijkheid zich te concentreren op meer complexe taken[GPT].
Uitdagingen: Privacy en Toegankelijkheid
Ondanks de voordelen brengt de integratie van AI in bibliotheken ook aanzienlijke uitdagingen met zich mee, vooral op het gebied van privacy en toegankelijkheid. AI-systemen verzamelen en analyseren grote hoeveelheden gebruikersgegevens, wat vragen oproept over hoe deze informatie wordt beschermd. Bibliotheken moeten zorgen voor robuuste beveiligingsmaatregelen om de privacy van hun bezoekers te waarborgen. Daarnaast is er de uitdaging van toegankelijkheid; AI-gebaseerde systemen moeten worden ontworpen om inclusief te zijn voor alle gebruikers, ongeacht hun technologische vaardigheden of eventuele beperkingen[2].
Innovatieve Voorbeelden en Toekomstvisies
Een praktijkvoorbeeld van AI-innovatie in bibliotheken is de National Library of Finland, waar AI wordt gebruikt om historische documenten te digitaliseren en te indexeren, waardoor ze beter toegankelijk zijn voor het publiek. Experts voorspellen dat AI in de toekomst nog meer geïntegreerd zal worden in bibliotheekdiensten, met mogelijkheden zoals virtuele realiteit om gebruikerservaringen te verrijken en machine learning-algoritmen die gepersonaliseerde leerpaden kunnen ontwikkelen voor gebruikers. Deze ontwikkelingen zouden kunnen leiden tot een verdere democratisering van kennis en een verbeterde informatiegeletterdheid onder het publiek[GPT].
De Veranderende Rol van Bibliotheekmedewerkers
Met de komst van AI verandert ook de rol van bibliotheekmedewerkers. Hun taken verschuiven van routinematige administratieve werkzaamheden naar meer adviserende en ondersteunende rollen. Medewerkers worden getraind om samen te werken met AI-systemen, waardoor ze beter in staat zijn om gebruikers te helpen bij het navigeren door complexe informatie-ecosystemen en hen te begeleiden in het effectief gebruik van bibliotheekmiddelen. Dit vereist nieuwe vaardigheden en een aanpassing aan de veranderende werkdynamiek[1].
Impact op Informatiegeletterdheid en Democratisering van Kennis
AI heeft het potentieel om de informatiegeletterdheid te verhogen door gebruikers toegang te bieden tot een breder scala aan bronnen en hen te helpen kritischer te denken over informatie. Door AI gedreven bibliotheekdiensten kunnen barrières verminderen die traditioneel toegang tot kennis beperken, waardoor een grotere verscheidenheid aan mensen toegang krijgt tot waardevolle informatie. Dit draagt bij aan de democratisering van kennis, een kernwaarde voor bibliotheken wereldwijd[GPT].