De Dubbele Impact van AI op de Arbeidsmarkt: Banenverlies en Nieuwe Kansen
Nederland, vrijdag, 10 januari 2025.
Kunstmatige intelligentie (AI) transformeert de arbeidsmarkt ingrijpend, met zowel het verlies als de creatie van miljoenen banen. Tegen 2030 zal AI een derde van de menselijke arbeid overnemen, terwijl een derde zal worden uitgevoerd in samenwerking met technologie. Dit biedt nieuwe carrièremogelijkheden, vooral in technologiegerelateerde velden zoals AI, big data en duurzame energie. Echter, veel huidige vaardigheden zullen verouderen, wat her- en bijscholing essentieel maakt. Volgens het World Economic Forum zal 39% van de benodigde vaardigheden in 2030 anders zijn dan vandaag. Professor Henk Volberda van de Universiteit van Amsterdam, betrokken bij het onderzoek, benadrukt dat de grootste uitdaging het vaardigheidstekort is, dat 63% van de werkgevers als obstakel ziet. Terwijl technologie banen zoals caissières en loketmedewerkers bedreigt, biedt het ook kansen voor innovatie en economische groei.
De Nabije Toekomst van Werk
Volgens recent onderzoek van het World Economic Forum staat de arbeidsmarkt voor ingrijpende veranderingen. Waar momenteel nog 47% van het werk door mensen wordt uitgevoerd, zal dit in 2030 dalen naar slechts 33% [1][5]. Deze transformatie zal leiden tot het verlies van ongeveer 92 miljoen banen wereldwijd, maar tegelijkertijd worden er 170 miljoen nieuwe banen gecreëerd [4]. Dit resulteert in een netto groei van de werkgelegenheid met 7% [4].
Concrete Voorbeelden van Baanverschuivingen
De impact is nu al zichtbaar in verschillende sectoren. Bij supermarktketen Jumbo zijn bijvoorbeeld al dweilrobots actief, en in de bouwsector zien we schoffel- en metselrobots [1]. Voor accountants en juristen betekent AI een efficiëntieverbetering - zo verlopen boekencontroles sneller en kunnen juridische uitspraken efficiënter worden vergeleken [4]. Dit illustreert hoe AI niet alleen banen vervangt, maar ook bestaande functies transformeert.
Actuele Arbeidsmarktkansen
De huidige arbeidsmarkt weerspiegelt deze transitie al. Alleen al bij ING zijn er momenteel 1.064 vacatures beschikbaar [2], waaronder veel technologie-gerelateerde functies zoals AI Engineers en Data Analysts. Dit illustreert de groeiende vraag naar digitale expertise. Nederlandse bedrijven lopen voorop in deze ontwikkeling, met 86% van de ondernemingen die inzet op automatisering [4]. Een uitdaging hierbij is dat 56% van de Nederlandse bedrijven moeite heeft met het vinden van geschikt IT-personeel [4].
Cruciale Rol van Omscholing
Een zorgwekkende ontwikkeling is dat 39% van de huidige werknemersvaardigheden tussen 2025 en 2030 verouderd zal zijn [5]. Zonder adequate training dreigt 11% van het personeel hun baan te verliezen [4][7]. Het WEF benadrukt dat vooral technologische vaardigheden zoals AI, big data, netwerken en cybersecurity steeds belangrijker worden, naast menselijke vaardigheden zoals creatief denken en veerkracht [5].
Toekomstperspectief
Ondanks de uitdagingen is het algemene perspectief positief voor de werkgelegenheid [1]. Vooral in duurzame sectoren en energietransitie ontstaan nieuwe kansen, bijvoorbeeld rond autonome voertuigen en hernieuwbare energie [1]. Het advies aan jongeren blijft om hun hart te volgen bij studie- of beroepskeuze, maar wel rekening te houden met de groeiende vraag naar technologische expertise [1].