AI in Politiewerk: De Belofte van Vertrouwen en Veiligheid
Rotterdam, woensdag, 7 mei 2025.
De inzet van kunstmatige intelligentie (AI) in de politiepraktijk biedt niet alleen mogelijkheden voor criminaliteitsbestrijding maar ook voor het versterken van vertrouwen tussen politie en burgers. Marc Schuilenburg, hoogleraar Digital Surveillance aan de Erasmus School of Law, onderzoekt deze dubbele rol in een tweeledige serie. Het Japanse KOBAN-model, met zijn focus op lokale maatwerkoplossingen, vormt een inspiratiebron. Er vinden pilots plaats in Zaandam, waar data-gedreven tools worden ingezet om sociale legitimiteit te verhogen. Ethiektafels bevorderen kritische discussies over AI-technologie, waarbij publieke waarden als privacy en non-discriminatie voorop staan. De verwachting is dat AI niet alleen kan helpen bij het voorspellen van misdaad maar vooral bij het visualiseren van burgerervaringen, waardoor nieuwe vormen van samenwerking ontstaan. Hiermee biedt AI niet alleen controle, maar ook een nieuw platform voor verbinding en vertrouwen.
De Rol van KOBAN in Modern Politiewerk
Sinds september 2024 wordt er in Nederland gewerkt aan een baanbrekend project dat de toekomst van politiewerk kan veranderen. Het KOBAN-project, een driejarig EU-gefinancierd onderzoek, implementeert een innovatief politiemodel gebaseerd op het Japanse systeem van kleinschalige, decentrale teams [1]. In Zaandam lopen momenteel pilots waarbij data-gedreven tools worden getest bij opvanglocaties voor asielzoekers, specifiek gericht op het versterken van de sociale legitimiteit van de politie [1].
Meetbare Impact van AI in Handhaving
De implementatie van AI-systemen in Nederlandse steden heeft al meetbare resultaten opgeleverd. In Amsterdam staat 65% van de inwoners positief tegenover het gebruik van AI door de politie [5]. Landelijk gezien was er in 2024 een toename van 30% in de inzet van AI-technologieën door politiediensten [5]. Jan de Jong, hoofd van de politie Amsterdam, benadrukt: ‘Het gebruik van AI helpt ons bij het effectiever bestrijden van criminaliteit’ [5].
Ethische Waarborgen en Maatschappelijke Dialoog
Om de implementatie van AI-technologie zorgvuldig te laten verlopen, zijn er speciale ethiektafels opgezet waar technici, ethici, ervaringsdeskundigen en beleidsmakers samenkomen [1]. Professor Marc Schuilenburg benadrukt het belang van vroege betrokkenheid: ‘Het is essentieel dat publieke waarden als privacy, non-discriminatie en accountability vanaf het begin worden meegenomen’ [1]. Komende woensdag zal een publiek debat plaatsvinden over de toekomst van AI in de politie [5], wat de voortdurende dialoog tussen politie en samenleving onderstreept.