Debat over Bronbescherming laait op na Rechtbankuitspraak
Den Haag, donderdag, 27 februari 2025.
Het recente vonnis van de rechtbank in Den Haag heeft het debat over bronbescherming in de journalistiek opnieuw aangewakkerd. De zaak, aangespannen door De Correspondent tegen het Openbaar Ministerie, betreft het afluisteren van journalisten tijdens een vertrouwelijk gesprek over de controversiële mondkapjesdeal. Het OM gaf aan dat de actie gerechtvaardigd was in het kader van een strafrechtelijk onderzoek, ondanks de inbreuk op het recht op bronbescherming. De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) uitte teleurstelling over het oordeel, dat zij zien als een uitholling van journalistieke vrijheid en bronbescherming. Deze situatie benadrukt de spanningen en risico’s binnen de journalistieke praktijk en roept op tot bezinning over de balans tussen persvrijheid en strafrechtelijke belangen. De zaak heeft tot veel discussie geleid over de juridische bescherming van journalistieke bronnen en de vrees voor toekomstige implicaties op de nieuwsvergaring.
Controversiële Afluisteroperatie
Het Openbaar Ministerie luisterde in maart 2022 een vertrouwelijk gesprek af tussen drie journalisten van De Correspondent en de hoofdrolspelers in de mondkapjesdeal: Sywert van Lienden, Bernd Damme en Camille van Gestel [1]. Het gesprek vond plaats in een kasteel in Vorden, waar de journalisten werkten aan een reconstructie van de omstreden mondkapjesdeal met de Nederlandse overheid [1]. De drie ex-bestuurders van de Stichting Hulptroepen Alliantie worden verdacht van oplichting, verduistering, valsheid in geschrifte en witwassen [1].
Rechtbank Staat Afluisteren Toe
Gisteren oordeelde de rechtbank in Den Haag dat het OM weliswaar inbreuk heeft gemaakt op het recht op bronbescherming, maar dat dit gerechtvaardigd was ‘gelet op het strafrechtelijk belang’ [2]. Rob Wijnberg, hoofdredacteur van De Correspondent, waarschuwt dat deze uitspraak zorgwekkende gevolgen heeft voor de gehele journalistieke sector [2]. Hij adviseert collega-journalisten om vertrouwelijke gesprekken voortaan op de eigen redactie te voeren, ‘waar het OM je niet mag afluisteren’ [2].
Reactie Journalistenvereniging
Thomas Bruning, algemeen secretaris van de NVJ, uit stevige kritiek op de uitspraak: ‘De rechtbank keurt hiermee goed dat het Openbaar Ministerie in feite journalisten heeft gebruikt om informatie van verdachten te vergaren’ [1]. Deze ontwikkeling schaadt volgens de NVJ de geloofwaardigheid van journalisten in hun rol ten opzichte van bronnen [1]. Van Lienden zelf waarschuwt op X dat dit vonnis aantoont dat vertrouwelijke gesprekken met journalisten niet meer mogelijk zijn wanneer er sprake is van een conflict met de staat [1].