Hoe AI de natuurbescherming kan versterken: kansen en uitdagingen
Nederland, zondag, 9 februari 2025.
Onderzoekers maken gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) om ecologische data efficiënter te analyseren, wat een impuls geeft aan natuurbeschermingsprojecten. AI helpt bijvoorbeeld bij het herkennen van vleermuisgeluiden, wat provincies en Rijkswaterstaat kunnen benutten voor bouw- en verkeersprojecten. Ondanks het potentieel rijzen er vragen over de ecologische voetafdruk van AI-technologie, gezien de uitstoot en energieconsumptie van datacenters. Hoewel hernieuwbare energiebronnen worden ingezet, is de energietransitie nog onvoldoende om de fossiele afhankelijkheid te elimineren. Alex de Vries van de Vrije Universiteit Amsterdam benadrukt dat een efficiëntieverbetering, zoals voorgesteld in de Jevons-paradox, kan leiden tot een hogere consumptie van resources. Een voorbeeld is de nieuwe AI-tool DeepSeek uit China, die claimt minder energie te vereisen. De discussie draait om het vinden van een balans tussen de voordelen van AI voor natuurbescherming en de bijbehorende milieu-impact.
De Revolutie in Ecologische Monitoring
Een van de meest veelbelovende toepassingen van AI in natuurbescherming is de analyse van vleermuisgeluiden. Anne Krediet, onderzoeker, gebruikt AI om verschillende soorten vleermuizen en hun specifieke geluiden te identificeren [1]. Deze technologie stelt provincies en Rijkswaterstaat in staat om beter geïnformeerde beslissingen te nemen bij bouwprojecten en verkeersuitbreidingen ter bescherming van deze beschermde diersoorten [1].
Samenwerkingsverbanden voor Natuurbehoud
Verschillende onderzoeksinstellingen bundelen hun krachten om AI effectief in te zetten voor natuurbescherming. Het DARKER SKY project, waarbij 13 partners uit Nederland, Frankrijk, Duitsland en Denemarken samenwerken, richt zich op het terugdringen van lichtvervuiling in de Noordzeeregio [4]. Ook het NL-ECO project, waarin 33 organisaties participeren, werkt aan energie-efficiënte informatietechnologie om de ecologische voetafdruk van digitale systemen te verkleinen [4].
De Keerzijde van AI in Natuurbescherming
Alex de Vries van de Vrije Universiteit Amsterdam waarschuwt voor de milieubelasting van AI-systemen [1]. Ondanks het gebruik van hernieuwbare energie voor datacenters, blijft er een afhankelijkheid van fossiele brandstoffen in andere sectoren bestaan [1]. De energieconsumptie van AI-systemen groeit sneller dan de innovaties in datachiptechnologie kunnen bijhouden, wat leidt tot een paradoxale situatie: verbeterde efficiëntie resulteert vaak in toegenomen resourceverbruik [1].